บนแผ่นดินร้องไห้ "ใฮ ขันจันทา"

ช่วงปลายเดือนเมษายน 2547 มีข่าวของหญิงชราเกือบ 80 ปี ผู้หนึ่ง ชื่อ ใฮ ขันจันทา ได้สร้างความสะเทือนใจแก่ผู้คนที่ติตามข่าวและการนำเสนอชีวิตของนาางผ่านรายการโทรทัศน์

จนถึงเวลานี้อาจจะมีหลายคนที่ลืมเลือนข่าวยนี้ไปแล้ว แต่บางคนก็ยังคอยติดตามเรื่องราวของแม่ใฮ แต่แม่ใฮนั้นไม่เคยลืมเลือน โดยเฉพาะความเจ็บปวดหลังที่นาจมหายอยู่ใต้สายน้ำเกือบ 30 ปี จากการสร้างเขื่อนห้วยละห้า ตำบลนาตาล กิ่งอำเภอนาตาล จังหวัดอุบลราชธานี

แน่นอนน้ำที่ท่วมนานั้นได้ท่วมทับวิถีชีวิตของแม่ใฮจนแทบดับสิ้น นับแต่ครั้งนั้น

หลังจากที่ข่าวของแม่ใฮสะพัดไปทั่วประเทศ จิตติมา ผลเสวก ได้ไปพบปะแม่ใฮที่บริเวณสันเขื่อนห้วยละห้า จึงได้ทราบถึงวิถีทางการต่อสู้กับรัฐด้วยความอดทนและประวัติชีวิตของยายใฮ ซึ้งผู้เขียนได้ถ่ายทอดความมุ่งมั่นอยู่กับการเรียกร้องเอาที่นาของนางคืน โดยไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย และไม่ย่อท้อ ผ่านตัวอักษรเพื่อให้เห้ฯภาพของแม่เฒ่าแกร่งแห่งอีสาน