SET ประวัติศาสตร์เขมร

มองเขมรแลสยาม

ความสัมพันธ์ไทย-กัมพูชามีความเป็นมายาวนานและซับซ้อน สามารถมองได้หลายแง่หลากมุม ทั้งด้านการเมือง การปกครอง เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และศาสนา

.

การทำความเข้าใจความสัมพันธ์ทางประวัติศาสตร์ของ 2 ประเทศนี้จึงเป็นเรื่องสำคัญ ในฐานะเพื่อนบ้านซึ่งมีทั้งพรมแดนทางเขตแดนและพรมแดนทางวัฒนธรรม

.

มองเขมรแลสยาม ผลงานของ รศ. ดร. ศานติ ภักดีคำ ได้รวบรวมข้อมูลหลักฐานจากทั้งฝั่งไทยและกัมพูชา พร้อมชวนมองประวัติศาสตร์ในมุมที่ต่างออกไป ไม่ว่าจะเป็นการเชื่อมสัมพันธ์ระหว่างพระราชวงศ์ไทย-กัมพูชาผ่าน "เจ้านายสตรี" การเผยแผ่พระพุทธศาสนาที่สะท้อนถึงการเมืองระหว่างประเทศ การกำหนดพื้นที่เขตแดนในทัศนะนักวิชาการกัมพูชา ไปจนถึงตำนานวีรบุรุษกัมพูชาที่เกี่ยวเนื่องกับไทย

.

สารบัญ

คำนำผู้เขียน

1 บทนำ: สายสัมพันธ์วัฒนธรรมไทย-กัมพูชาในมิติประวัติศาสตร์วัฒนธรรมที่หลากหลาย

2 “สิริวรราชธิดา” พระองค์อี พระองค์เภา จากพระราชบุตรีกษัตริย์กัมพูชา สู่พระสนมในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท

3 ความสัมพันธ์ทางพระพุทธศาสนาระหว่างพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับกรุงกัมพูชา

4 ไตรภูมิไทย-เขมร: ในประวัติศาสตร์ความสัมพันธ์พระพุทธศาสนาไทย-กัมพูชา

5 ผนวช “กษัตริย์กัมพูชา” สมัยรัชกาลที่ 4: พระพุทธศาสนากับการเมือง 2 ราชสำนักสยาม-กัมพูชา

6 สมณสาส์นการเมืองกัมพูชา-สยาม-ฝรั่งเศสของพระอมราภิรักขิต (เกิด) ถึงสมเด็จพระสุคนธาธิบดี (ปาน) พระสังฆราชกัมพูชา

7 ภูมิสถานนามหัวเมือง “เขมร” สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นใน "คำฉันท์สมโภชพระบรมมหาเศวตฉัตรบนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท"

8 พงศาวดารเขมร ฉบับพระยาราชเสนา (เดช): ประวัติศาสตร์บอกเล่าของข้าหลวงไทยสมัยรัชกาลที่ 4

9 พระเสด็จกอน: จาก “กบฏผู้ชิงราชย์” สู่ “วีรกษัตริย์นักปฏิวัติ”

10 ออกญาสวรรคโลก (เมือง): จาก “แม่ทัพ” ต่อต้านสยาม สู่ “เทพารักษ์นักตา” ประจำเมืองโพธิสัตว์

11 พรมแดน “ไทย” ในทัศนะ “เขมร”

บรรณานุกรม

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

แลหลังคำเขมร-ไทย

เคยบ้างไหม ที่พบคำศัพท์ภาษาไทยที่ใช้ทุกวันจนชิน แต่ไม่รู้ว่าความหมายจริงๆ แปลว่าอะไร

มันไม่ใช่เรื่องแปลกอะไร ที่เราจะพบเจอกับคำศัพท์ที่เราแปลความหมายไม่ได้ หรือเราใช้บ่อยแต่ไม่รู้ว่าความหมายจริงๆ คืออะไร

เพราะ ภาษาไทยไม่ได้เกิดขึ้นอย่างลอยๆ ไม่มีที่มาที่ไป แต่เกิดจากการผสมผสานของหลากหลายภาษา โดยมีภาษาเขมรโบราณเป็นหนึ่งในนั้น

นับตั้งแต่อดีตกาล อาณาจักรเขมรโบราณมีอิทธิพลเหนือรัฐโบราณในดินแดนไทย ผู้คนที่อาศัยอยู่จึงรับเอาวัฒนธรรมของเขมรโบราณมาใช้ ทั้งปราสาทหิน พิธีกรรม ศาสนา รวมไปถึงภาษา จนผสมกลมกลืนไปเป็นวัฒนธรรมของผู้คนในบริเวณดินแดนไทย ก่อนที่ภายหลังเราจะเรียกวัฒนธรรมที่ผสมผสานแล้วว่า วัฒนธรรมไทย

แลหลังคำเขมร-ไทย หนังสือรวมบทความของ รศ.ดร. ศานติ ภักดีคำ จะพาเราร่วมสำรวจที่มาของคำยืมภาษาเขมร ตั้งแต่แรกเริ่มรับภาษามาใช้ พาไปลำดับไล่เรียงพัฒนาการทางภาษา และสืบหาความหมายดั้งเดิมของคำยืมภาษาเขมรที่คนไทยใช้กันจนชิน

ภาคที่ ๑ เหตุใดไทยจึงยืมภาษาเขมร : อิทธิพลภาษาเขมรในไทย

๑ เขมรโบราณในประเทศไทย ที่มาของการใช้ภาษาเขมรโบราณในดินแดนไทย
๒.ความสัมพันธ์เขมรโบราณกับสุโขทัยและอยุธยา ที่มาของคำยืมภาษาเขมรในภาษาไทย

ภาคที่ ๒ คลำหาคำ : สืบที่มาคำไทยภาษาเขมรโบราณ สู่การรับรู้ของไทย
๓.“เขมร” และ“ขอม” จากภาษาเขมรโบราณสู่การรับรู้ของไทย
๔.พระนามกษัตริย์เขมรโบราณในพระนามกษัตริย์ไทย
๕.จากยศตำแหน่งเขมรโบราณสู่ยศตำแหน่งขุนนางไทย
๖.ศัพท์ศาสนาที่มาจากภาษาเขมรโบราณ
๗.ศัพท์เล็กเกร็ดน้อยจากภาษาเขมรโบราณ

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ประวัติเมืองพระนครของขอม : Histoire d'Angkor

คราวเมื่อพระเจ้ายโศวรมันที่ 1 ขึ้นครองราชย์ พระองค์ได้สถาปนาราชธานีบริเวณที่ราบแม่น้ำเสียมราฐและโตนเลสาบเขมร อันมีนามว่า “เมืองยโศธรปุระ” ภายหลังชาวกัมพูชาเรียกกันว่า “เมืองพระนคร”

.

“ประวัติเมืองพระนครของขอม” โดยศาสตราจารย์มาดแลน จิโต นักวิชาการประวัติศาสตร์ศิลปะชาวฝรั่งเศส ได้รับการแปลเป็นภาษาไทยโดยศาสตราจารย์ ม.จ. สุภัทรดิศ ดิศกุล ผู้บุกเบิกวิชาการความรู้ด้านประวัติศาสตร์ศิลปะในประเทศไทยและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

.

ในเล่มเล่าเรื่องราวพระราชกรณียกิจตามลำดับของกษัตริย์เมืองพระนคร พระราชวงศ์ การสงคราม การสถาปนาพระราชอำนาจผ่านพิธีกรรมทางศาสนา ปราสาทสำคัญ ภาพสลัก และศิลปะวัตถุที่โดดเด่นในศิลปะเขมร รวมถึงสภาพสังคมผ่านบันทึกของชาวต่างชาติที่เดินทางเข้ามาในเมืองพระนคร

.

พิเศษ! สำหรับพิมพ์ครั้งที่ 5 เพิ่มบทส่งท้ายของรองศาสตราจารย์ ดร. รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล ทบทวนความรู้โบราณคดีประวัติศาสตร์ศิลปะเขมรในช่วงอาณานิคม และเรื่องเล่าจากภาพสลักระเบียงปราสาทนครวัดที่ต้องวิพากษ์